در نوشتاری که برای مقدمه داشتیم شرح دادم که دو سیستم تفکر متفاوت داریم سیستم 1 خودکار و بدون کنترل خودخواسته و سیستم 2 نیازمند تلاش و تمرکز است که برای خودم اولی را نریمان 1 و دومی را نریمان 2 نام گذاری کردم. درهفته ای که گذشت مشاهده گر تجربیات زیسته ام با این دو سیستم بودم.
یکی از تجربیات شاخص در این هفته در روز شنبه اتفاق افتاد. در مسیر شرکت متوجه شدم که چراغ بنزین ماشین روشن است و می دانستم یک پمپ سیار پیدو در راه است. به آرامی در سمت راست خیابان و پشت پمپ ایستادم و خواهش کردم باک بنزین پر شود. خیابان خلوت بود و سمت راست خیابان فقط پمپ سیار و ماشین من بود همزمان با عملیات پر شدن باک مشغول صحبت کاری با تلفن شدم و پس از پرداخت ماشین را در دنده عقب گذاشتم تا کمی عقب رفته و از پارک خارج شوم که ناگهان
بنگ!!
در زمانی که مشغول زدن بنزین بودم ماشین دیگری پشت من ایستاده بود تا بعد از من بنزین بزند. نریمان 1 با تحلیل سریعی که از فضای پیرامونی در زمان ایستادن داشت در ناخودآگاه این برداشت را به من داده بود که در سمت راست خیابان تنها هستم و مشغول شدن نریمان 2 به تلفن کاری فرصت رعایت اتوماتیک یک اصل اولیه ایمنی در رانندگی که چک کردن فضای عقب ماشین قبل از حرکت دنده عقب است را از من گرفت. بعد از دلجویی و پرداخت خسارت تا چند ساعت مبهوت عملکرد نریمان 1 و 2 در آن موقعیت بودم.
ویژگی سیستم 2 این است که کارهایی را انجام می دهد که نیاز به تلاش دارند اما تمایل دارد تلاشی کمتر از آنچه لازم است داشته باشد در نتیجه تمایل دارد افکار و کارهایی که سیستم 1 با هدایت احساسات و امیال برایش تعیین می کند را انتخاب کند. سیستم 2 ظرفیت محدودی دارد و این ظرفیت در آدمهای مختلف متفاوت است در عین حال چون سیستم 2 از مهمترین فعالیتهای ذهنی ما باید محافظت کند بصورت گزینشی و دقیق عمل می کند بنابراین فعالیتهایی که این سیستم انجام می دهد از توجه بالا بهره می برند. هنگامی که در کاری مهارت کسب می کنیم نیاز به صرف انرژی برای انجام آن کار کاهش می یابد و به مرور بیشتر از سیستم 1 استفاده می کنیم. امروز صبح برای خرید در خیابان های تهران با موتورسیکلت پرسه میزدم نریمان 2 شدیدا در تلاش و توجه برای انتخاب فروشگاههایی بود که جلوی آنها توقف کنم درحالیکه نریمان 1 داشت موتور را میراندهمزمان داشتم به یک تحلیل داغ در مورد یک آلبوم موسیقی گوش میکردم وقتی جلوی فروشگاه ایستادم متوجه شدم هیچ چیز از تحلیل را نفهمیده ام و بعد از خرید دوباره آن اپیزود را گوش کردم. نریمان 2 ظرفیت محدودی دارد و قادر نبود دو فعالیت فکری را با هم مدیریت کند. حتما در طول هفته که در جلسات سنگین کاری جواب پیام واتس آپی مدیرعامل شرکت زیر مجموعه ام را می دهم یا جلسه را از دست داده ام و تصمیمات جلسه را به نریمان 1 سپرده ام و یا پیام واتس آپی را نریمان 1 پاسخ داده است و تا ساعتها آن همکار من فکر میکند که این چه پاسخی بوده که به او دادم!
تمریناتی که این هفته انجام خواهیم داد با فوکوس روی توجه و تلاش است هم دقت می کنیم تحلیل موقعیت داشته باشیم که در شرایط مختلف سیستم 2 چگونه به علت عدم توجه از کار افتاده است و هم در زمانهایی که سیستم 1 می خواهد برای یک امر پیچیده ذهنی تصمیم بگیرد توقف می کنیم و کار را به سیستم 2 می سپاریم:
” همکار من جلسه ای را فراموش کرده است دلیل آن تنبلی نبود بلکه زمانی که جلسه تعیین می شد او متمرکز روی کار دیگری بود.”
” در فشار زمانی برای تصمیم گیری یک سرمایه گذاری مالی چیزی که به ذهنم رسیده خروجی نریمان 1 است باید صبر کنم دوباره شروع کنم و فضایی مناسب برای توجه و تلاش نریمان 2 قبل از تصمیم گیری مهیا کنم”
تا زود
